Cebuano Sugbuanon | ||
---|---|---|
Falado(a) em: | Filipinas | |
Região: | Sudeste asiático (Visayas Central e Mindanau) | |
Total de falantes: | c. 21 milhões [1] | |
Família: | Austronésia Malaio-polinésia Borneano-filipina Filipina Central Visayana Cebuano | |
Escrita: | Alfabeto latino (abakada) | |
Regulado por: | Akademyang Bisaya (Academia das Visayas de Artes e Letras) | |
Códigos de língua | ||
ISO 639-1: | --
| |
ISO 639-2: | ceb | |
ISO 639-3: | ceb
|
O cebuano (sugboanon) é uma língua austronésia do ramo das línguas malaio-polinésias ocidentais, grupo das Visayas (em cebuano: Binisaya). É falada nas Filipinas por cerca de 21 milhões de pessoas. Seu nome vem da ilha filipina de Cebu. É a língua nativa dos habitantes dessa ilha, de Bohol, de Negros Oriental e de parte dos que vivem em Leyte e no norte de Mindanau. Há ainda alguns falantes em cidades e ilhas de Samar. Nos anos 80 o Cebuano passou a ter mais falantes que o tagalog. Em Bohol a língua é por vezes chamada boholano (Bol-anon). Seu código ISO 639 é ceb.
Escrita
O Cebuano usa o alfabeto latino com 20 letras (não apresenta as letras C, F, J, K, Q, V, Z, mas tem o dígrafo Ng)
Numeração
1. usa
2. duhá
3. tulo
4. upát
5. limá
6. unom
7. pito
8. walo
9. siyám
10. napúlo
11. napúlog usá, onse (Geralmente, p/ Nrs. > 10 usa-se o Espanhol nas Filipinas)
20. kawhaan, beynte
30. katloan, treynta
40. kaapatan/kap-atan, kwarenta
50. kalimaan/kalim-an, singkwenta
60. kaunoman/kan-uman, sesenta
70. kapitoan, setenta
80. kawaloan, otsenta
90. kasiyaman, nobenta
100 usá ka gatos
1.000 usá ka libo, mil
100.000 usá ka gatos ka libo
1.000.000 usa ka libo ka libo
Amostra de texto
"Ang tanang katawhan gipakatawo nga may kagawasan ug managsama sa kabililhon. Sila gigasahan sa salabutan ug tanlag og mag-ilhanay isip managsoon sa usa'g-usa diha sa diwa sa ospiritu."
Tradução da frase para a língua portuguesa:
"Todos os seres humanos nascem livres e iguais em dignidade e direitos. São dotados de razão e consciência e devem agir em relação uns aos outros com espírito de fraternidade." (artigo 1 – Declaração Universal dos Direitos Humanos)
Frases
- Sou Miguel de Guía. - Ako si Miguel de Guía.
- Posso fazer uma pergunta? - "Mahimo bang mangutana?" ou "Pwede ko mangutana?"
- Como estás? - Kumusta ka?
- Bem (estou bem) - Maayo.
- Quantos anos tees? - Pilay imong edad?
- Quanto? - "Pila?" ou "Tagpila?"
- Quantos? - Pila?
- Não sei. - "Wala ko kahibalo" o "Ambot".
- Bom dia! - Maayong adlaw!
- Bons dias! - Maayong buntag!
- Bom meio dia! - Maayong udto!
- Boas tardes! - "Maayong hapon!" o "Maayong palis!"
- Boa noite! - Maayong gabii!
- Quem é você? - "Kinsa ka?" (Informal)
- Onde você vai? - Asa ka padulong?
- Onde está o banheiro?- Asa man ang CR/banyo (pansayan)?
- Onde está seu banheiro?- Asa man ang CR/banyo (pansayan) ninyo?
- De onde é você? - Diin ka gikan?
- Qual é teu nome? - Unsay ngalan nimo?
- Onde está o mercado? - Asa man ang merkado?
- Quisera comprar isso. - Paliton na nako.
- Quisera dois desses. - Gusto ko ug duha ana.
- Olá, meu nome é Carlos. - "Kumusta. Carlos akong ngalan". o, "Ako si John"
- Sim. - Uo.
- Não - Dili.
Notas e referências
- ↑ Philippine Census, 2000. Table 11. Household Population by Ethnicity, Sex and Region: 2000
Externas
- «Cebuano em Omniglot.com»
- «Cebuano em Ethnologue»
- «Publicações em Cebuano e em outras línguas - PDF»
- «BISAYA-Lunsayng Binisaya»
- «Dicionario bohol.ph»
- "Cebuano-English «Dictionary». : de Webster's Online Dictionary – Edição Rosetta.
- «Traducción de cebuano – em Espanhol»
- «Sun Star - Cebu News - Jornal»
- «Dicionário Cebuano»
- «Dicionário "taichi" – Cebuano»
- «aprendendo Cebuano»
- «Culture/CebuMain.htm Cultura e Língua Cebuana»
- «Lições de Cebuano»